GİRİŞ
 
Nəcəf Nəcəfov Fondu 1 sentyabr-30 sentyabr 2005-ci il dövrü üzrə İctimai Televiziyanın (İTV) monitorinqinin nəticələrinin təhlilini başa çatdırıb. Layihənin icrasına 1 sentyabr 2005-ci ildən başlanıb. Bir illik müddətə nəzərdə tutulan layihə 3 mərhələdən ibarətdir. Birinci mərhələ 15 yanvar 2006-cı ildə başa çatacaq. Layihəni Açıq Cəmiyyət İnstitutu - Yardım Fondunun Azərbaycan nümayəndəliyi maliyyələşdirir.
LAYİHƏNİN MƏQSƏDİ: İTV-nin ölkə həyatının bütün sahələrinin, ilk növbədə ictimai-siyasi sahənini tarazlaşdırılmış və obyektiv surətdə işıqlandırıb-işıqlandırmamasının monitorinqini aparmaq, hökumətin və ya başqa qurumların İTV-nin işinə müdaxiləsi və ictimai şüuru öz xeyrinə formalaşdırmaq istəyinin səviyyəsini təsbit etmək, bu barədə ictimaiyyətə məlumat verməkdir.
LAYİHƏNİN VƏZİFƏLƏRİ: İTV-nin efirinin müntəzəm monitorinqini həyata keçirmək və onun nəticələrini elan etmək vasitəsilə telekanalın:
1. “İctimai-Televiziya” haqqında Qanuna,
2. tarazlaşdırılmışlığa,
3. obyektivliyə,
4. plüralizmə,
5. şəffaflığa,
6. məsuliyyətliliyə,
əməl olunmasını dəyərləndirməkdir.

İCTİMAİ TELEVİZİYA VERİLİŞLƏRİNİN FUNKSİONAL-TEMATİK BÖLGÜSÜ

İctimai Televiziya verilişləri funksional-tematik bölgü üzrə təhlil olunub. Bu bölgüyə Məlumatlandırma, Maarifləndirmə, Əyləncə, Reklam və Anonslar daxil edilib.
Monitorinqin nəticələri göstərir ki, İTV bu dövr ərzində Məlumatlandırmaya 2836 xəbər və ya 359340 saniyə (ümumi efirin 20,7 %-i) , Maarifləndirməyə 171 veriliş və ya 345768 saniyə (ümumi efirin 20 %-i), Əyləncə proqramlarına 467 veriliş və ya 968807 saniyə vaxt ayırıb. Bu isə əyləncə poqramlarına ümumi efirin 55,9 faizinin həsr olunması deməkdir. Şirkət ötən ay Reklama 8481 saniyə (efirin 0,5 %-i), Anonslara isə 49688 saniyə (ümumi efirin 2,9 %-i qədər) vaxt ayırıb.

Məlumatlandırma
Bu bölgüyə Xəbərlər, Tok–şou, Xəbər-törəmə, Debatlar, Analitika, Təbliğat (reklam) və Anonslar daxil edilib. Müəyyən edilib ki, məlumatlandırma verilişlərinə ay ərzində 2836 ədəd yer və ya 359340 saniyə vaxt ayırılıb. İTV ötən ay ümumi efirin 20,7 faizini Məlumatlandırmaya həsr edib.
Məlumatlandarmanın Telejanrlar üzrə təhlili göstərir ki, ötən ay İTV 2591 ədəd məlumat (xəbər) vermiş və ya buna 146424 saniyə efir vaxtı ayırıb. Həmin dövr ərzində verilən 38 Xəbər-törəməyə 78517 saniyyə, 5 Debata 10969 saniyə, Analitika sahəsində 26 verilişə 64524 saniyə, 101 Təbliğat və siyasi reklama 25156 saniyə, 16 Anonsa isə 632 saniyə vaxt ayırıb. Bu isə öz növbəsində Məlumatlandırmaya həsr olunan efirin 44,9 faizinin Xəbərlərə, 0 faizinin Tok-şouya, 24 faizinin Xəbər-törəməyə, 3,4 faizinin Debata, 19,8 faizinin Analitikaya, 7,7 faizinin Təbliğat və reklama, 0,2 faizinin Anonslara həsr olunduğunu göstərir.
Monitorinqdə Xəbərlərin coğrafi təsnifatı da aparılıb. Hesablamaların nəticələri yayılan xəbərlərin 69,4 faizi (101602 saniyə) daxili, 30,6 faizi (44822 saniyə) xarici xəbərlərə ayrıldığını göstərir.
Daxili xəbərlərin mövzular üzrə təsnifatının təhlilinin nəticələri göstərir ki, onun (Xəbərlərin) 49,9 faizi Siyasi, 11,3 faizi İqtisadi, 21,4 faizi İctimai-sosial, 3,1 faizi Mədəniyyət, 7 faizi İdman, 7,3 faizi Hava haqqında məlumatlara həsr olunub.
Daxili xəbərlər tərəflilik və neytrallıq meyarı üzrə qiymətləndirilib. Qiymətləndirməyə görə yayılan xəbərlərin 28,7 faizi (68394 saniyə) Tərəfli, 71,3 faizi (169573 saniyə) Neytral olub.
Məlumatlandırmanın 90,8 faizi ana dilində, 4,7 faizi rus, 4,5 faizi ingilis dilində yayılıb.

Maarifləndirmə
Göstərilən dövrdə Maarifləndirmə bölməsinə aid olan verilişləriə 345768 saniyə vaxt ayırılıb. Maarifləndirməyə ayırılan vaxt ümumi efirin 20 faizi qədərdir. Təhlilin nəticələrinə görə, Maarifləndirmə verilişlərinin 72,6 faizi (250921 saniyə) ana dilində, 26,1 faizi (90455) rus dilində, 1,3 faiz (4392 saniyə) Anadolu türkcəsində verilib.

Bədii-əyləncəli verilişlər
Sentyabr ayında İTV Bədii-əyləncəli verilişlərə 968807 saniyə vaxt ayırıb. Bu isə ümumi efirin 55,9 faizi qədərdir. Bədii-əyləncəli verilişlərin 76,9 faizi (744657 saniyə) ana dilində, 21,1 faizi (204970 saniyə) rus dilində, 2 faizi (19180 saniyə) ingilis dilində olub.

PARLAMENT SEÇKİLƏRİNİN İŞIQLANDIRILMASI

Sentyabr ayında İTV bütövlükdə Parlament seçkiləri mövzusuna 438 məlumat (xəbər) və ya 141070 saniyə yer ayırıb. Qeyd edək ki, İTV sentyabr ayında seçki mövzusuna ən çox yer ayıran televiziya şirkətidir. Ötən ay İTV hökumət və ona yaxın olan siyasi qüvvələrə 59578 saniyə, “Azadlıq” blokuna 9387 saniyə, YES blokuna 6521 saniyə, ALP blokuna 3795 saniyə, Beynəlaxalq təşkilatların seçki ilə baglı fikirlərinə 9440 saniyə, digər siyasi partiya və namizədlərə isə 38579 saniyə vaxt ayırıb.
Hakim partiyaya və hökumətə ayrılan vaxtın 34,3 faizi müsbət, 63,8 faizi neytral, 1,9 faizi mənfi informasiyalardan ibarətdir. “Azadlıq” blokuna ayrılan vaxtın 0 faizi müsbət, 94,2 faizi neytral, 5,8 faizi mənfi məlumatlardan ibarət olub. İTV-nin seçki mövzusunda hazırladığı müsbət məlumatların 99,7 faizi YAP, hökumət və ona yaxın olanlar haqda olub. İTV-nin geridə qalan bloklar və təşkilatlar barədə yaydığı informasiyaların əksəriyyəti neytral xarakter daşıyıb.
Qeyd: Təhlilin nəticələri ilə bağlı irad və təklifləri www.najafovfund.org İnternet səhifəsində “Əlaqə” bölməsi vasitəsilə və ya najafovfund@yahoo.com ünvana göndərmək olar.

Nəcəf Nəcəfov Fondu
19 oktyabr 2005-ci il
 

İNTRODUCİON

Nacaf Nacafov Fund has completed the analysis of the results of monitoring of Public Television covering the period from September 1 to 30. Implementation of the project began on September 1, 2005. The project intended for a year consists of three stages. The first stage will be over on January 15, 2006. The Open Society Institute –Assistant Fund Azerbaijani Representation is financing the Project.

GOAL OF PROJECT OF PUBLIC TV is to cover objective monitoring of all spheres of life, and first of all social-political sphere, to present interference of the state and other structures into the work of Public TV and formation of public conscious in their own favor, and inform population about it.
OBJECTIVES OF PROJECT is to carry out regular monitoring of Public TV, to announce its results and to inform if Public TV follows these rules:
1. “Law “On Public Television”,
2. equalizing
3. objectiveness,
4. pluralism,
5. transparency,
6. responsibility

FUNCTİONAL-THEMATİC DİVİSİON OF THE PROGRAMS OF PUBLİC TV

The programs of Public TV have been analysed in accordance with functional-thematic division. This division includes Information, Enlightenment, Entertainment, Advertisement and Announcement.
The results of monitoring show that over that period the Public TV issued 2836 news programs or 359340 seconds (total air time 20,7 %), on enlightenment 171 programs or 345768 seconds (total air time 20 %), on entertainment programs 467 programs or 968807 seconds. It means that 55,9% of total air time were issued for the entertainment programs. Last month the company issued for advertisement 8481 seconds (air time 0,5%), on announcements 49688 seconds (up to 2,9% of total air time).

Information
This section includes News, Talk show, News-formation, Debates, Analytic, Propaganda (advertisement) and announcements. It was found out that 2836 pieces or 359340 seconds were issued for information programs. Last month the Public TV issued 20,7% to the informative programs.
The analysis of information on TV genre shows that last month Public TV issued 2591 information (news) or 146424 seconds. Over that period 78517 seconds were issued for 38 News-formation, 10969 seconds for 5 Debates, 64524 seconds for 26 Analytical programs, 25156 seconds for 101 Propaganda and political programs, 632 seconds for 16 Announces. It means that 44,9 % were given for News, 0% for Talk-show, 24% for News-formation, 3,4% to Debates, 19,8% to Analytical programs, 7,7% to Propaganda and advertisement, 0,2% to Announces.
Monitoring carried out also geographical division of news. According to the results of estimation 69,4% of news (101602 seconds) are home, 30,6% (44822 seconds) are foreign news.
The results of analysis of division of home news in accordance with their theme shows that 49,9 % of news were political, 11,3 % economic, 21,4% social-public, 3,1 % cultural, 7 % sport, 7,3 % on weather.
Home news were estimated in accordance with their belonging and neutrality. So 28,7% of news (68394 seconds) were belonging, 71,3% (169573 seconds) were neutral.
90,8% of information were in the Azerbaijani language, 4,7% in Russian, 4,5% in English.

Enlightenment
Over the reported period 345768 seconds were issued for the enlightenment programs. It makes 20 % of airtime. In accordance with the results of analysis, 72,6 % of programs (250921 seconds) were in the Azerbaijani language, 26,1 % (90455) in Russian, 1,3 % (4392) in Anadolu language.

Literature-entertainment programs
In September Public TV issued 968807 seconds for literature cultural-entertainment program. It makes up to 55,9 % of total airtime. 76,9 % (744657) of literature-entertainment program were in the Azeri language, 21,1% (204970) in Russian, 2% (19180) in English.

COVERAGE OF PARLİAMENTARY ELECTİONS

In September public TV issued 438 programs or 141070 seconds on parliamentary elections.
We would like to note that in September most of programs on elections were demonstrated just on Public TV. Over the reported period Public TV issued 59,578 seconds for governmental and pro-governmental forces, 9387 seconds for “Azadlig” bloc, 6521 seconds for the bloc YES, 3795 seconds for ALP bloc, to the international organizations for expressing their thought on elections 13770 seconds, 38579 for other political parties and candidates for parliament. Time issued for the ruling party and government comprises 34,4 % positive, 63,8% neutral, 1,9 % negative information.
Time issued for “Azadlig" bloc comprises 0 % positive, 94,2 % neutral, 5,8 % negative materials.
99,7 % of information prepared by Public TV on elections were on YAP, governmental and pro-governmental parties. The programs prepared by Public TV on other blocs and organizations were mainly of neutral character.
NOTE: The remarks and proposals on the results of analysis can be sent to www.najafovfund.org on Internet site via “Communication” unit or najafovfund@yahoo.com.

Nacaf Nacafov Fund
October, 19 2005