Azərbaycan qəzetlərinin monitorinqi. 1-ci mərhələ noyabr 2006-yanvar 2007
| Ana səhifə | Home |
|
Monitorinq ABŞ-ın Azərbaycandakı səfirliyinin Demokratik Komissiyasının kiçik qrantlar layihələrinə ayrılan maliyyə dəstəyi ilə keçirilib. Monitorinqin məqsədi ölkənin KİV-ində son illərdə qərarlaşan xarakterin meylləri və bu meyllərin demokratik mətbuat prinsipləri ilə nə dərəcədə uzlaşmasını, açıq cəmiyyətə xas olan mətbuatın doğulmasına zərər gətirən tendensiyalar və onların yaranma səbəblərini müəyyənləşdirməkdir. Monitorinqin hazırlanması üçün götürülən əsas meyyar Azərbaycan Konstitusiyasında əksini tapmış mətbuat qanunudur. Eyni zamanda dünya jurnalistikası təcrübəsində yaranıb ərsəyə gəlmiş və qanunların ehtiva edə bilmədiyi əxlaq, vicdan və başqa bir sıra mənəvi- etik dəyərlərdən doğan mənbələrdən də meyyar kimi istifadə olunur. Bu tələblər siyahısında aşağıdakılar daxil edilib :
2. Media- effekt (manipulyasiya) üslubunda ictimai rəylə manipulyasiya cəhdləri (materialın təqdimatı, səhifə, man şet, remarka məsələləri, heç bir real fakta sötkənməyən mövzunun “kəşfi” və onun nömrədən- nömrəyə inkişaf etdirilməsi və s.)Monitorinq edilən qəzetlər 1. Azadlıq 2. Ayna 3. Azərbaycan 4. Bakı- Xəbər 5. Həftə içi 6. 525-ci qəzet 7. Gün səhər 8. Ekspress 9. EXO 10. Yeni Azərbaycan 11. Yeni Müsavat 12. Zerkalo 13. İki Sahil 14. Novoye vremya 15. Bizim YOL 16. Şəqr 17. Səs 18. Xalq qəzeti 19. Reytinq 20. Gündəlik Azərbaycan 21. Realnı Azerbaycan 22. Hüriyyət 23. Alma
Monitorinqin ikinci mərhələsi (2007 – 2-3-4-5) 1. 525-ci qəzet (03.02.2007) Vüqar Bəyturan İlqar Qasımovu müxalifətin yeni lideri görür. Yazıda söhbət ondan gedir ki, “Bizim Azərbaycan” “siyasi blokunun ” sədri V.Bəyturanın fikrincə, bu gün hakimiyyətdəki siyasi güc qrupları İ.Əliyevin ətrafında birləşiblər. Müxalifətdəki siyasi güc qruplarının liderləri arasında isə ən şanslı İlqar Qasımovdur. Və bu səbəbdən müxalifət İ.Qasimovun ətrafında birləşməlidir. Mövcud olmayan siyasi blok və siyasi əhəmiyyətsiz “lider”in fikirlərinin dərci redaktor məsuliyyəti məsələsinə gəlib çıxır. Media effekt, etika 2. 525-ci qəzet (03.02.2007) Erməni ideologiyasının təbliğatçısı (remarka : Eynulla Fətullayev kimə xidmət edir.) Yazı böhtan xarakterlidir. 10-cu maddə. 3. Gündəlik Azərbaycan (13.01.07) Prezident Tarif Şurasının qərarını ləğv ediləcəyini bəyan edib. Yoxlanılmamış informasiya Media- effekt. 4. Gündəlik Azərbaycan (14.01.07) İ.Əliyev açıqlamasını RMİ agentliyinə verib. Yalan informasiyadır. Belə agentlik yoxdur. Media- effekt, yalan informasiya 5. Zerkalo (20.01.07) Rossiya uniçtojila arxixı, kasayuşiesya sobımiy 20 yanvarya. M. Mejidli (Professor R. Novruzoqlu liçno ubedilsya v emom) 6. Yeni Müsavat (22.01.07) Azərbaycanda PKK. Ervin Mirzə KİV 10-cu maddə. (Martın 8-də qəzet təkzib verdi- “Azərsun Holding” etiraz edir). 7. Gündəlik Azərbaycan (09.02.07) Çempiona “bandotdel”də işgəncə verilir. (remarka : Alpinizm üzrə yeddiqat çempion Samir Ağayevdən “Lotu Quli”yə qarşı ifadə almaq istəyirlər) 8. Azərbaycan (09.02.07) Tariximizin yeni mərhələsi və vətəndaşların müraciətlərinə yeni münasibət. Süleyman İsmayılov. (7 il) Media- effekt sifarişli yazı. 9. Azadlıq (10.02.07) Manşetə çıxarılmış xəbər- Kamaləddin Əliyevi yenə qəzəbləndirdi. Dezinformasiya 10. Reytinq (12.02.07) Quş qripi yenidən Azərbaycanda (remarka: Bu fakt London laboratoriyasında təsdiqlənib). 11. Azərbaycan (16.02.07) Yaxşı mələklərin yaman övladları. Xalid Niyazov Yazı müxalifət haqqındadır. Mülahizələr birtərəflidir. Qeyri- etik ifadələr işlədilib. Media- effekt, etika 12. Hüriyyət (18-20.02.07) Rəzalət !!! KİV 10-cu maddə 13. Yeni Azərbaycan (21.01.07) Əli Kərimlinin aylıq xərcləri 30000 dolları aşır. Ceyhun Məmmədli KİV 10-cu maddə14. 525 –ci qəzet (21.02.07) A. Mollazadənin gəncləri. (remarka: Onlar Azərbaycan xalqına və onun mənəvi dəyərlərinə niyə nifrət edirlər ?) KİV 10-cu maddə 15. ALMA qəzeti (18-24.02.07) Kimdir Rəşad Məcid ? Müəllif Elnur Astanbəyli KİV 10-cu maddə16. Realnıy Azerbaydjan (23.02.07) Vax-vax, VAK! Məryəm Günəşli Media- effekt, yoxlanılmamış informasiya 17. İki Sahil (27.02.07) Milli Xəyanət Xuraman İsmayılqızı Media- effekt, jurnalist etikası 18. SƏS (28.02.07) “Ukrayana” narıncılara ümidli gələcək vəd etmədi.(remarka :tənha radikal var blokdan kənar) Mirzə Qərənfil. Media- effekt, jurnalist etikası 19. İki Sahil (28.02.07) Simasızlığın anatomiyası (Eynulla Fətullayevin obrazı bu reallığın bariz nümunəsidir) KİV 10-cu maddə 20. Səs (01.03.07) Eynulla Fətullayev Pənah Hüseynova niyə 300 dolar verdi ? İ.Əliyev KİV 10-cu maddə 21. Azadlıq (01.03.07) Paşayevlər holdinq yaradır. (remarka : Kamaləddin Heydərovun idarə edəcəyi inşaat holdinqi Paşayevlərin nəzarətində olacaq.) Media effekt, yoxlanılmamış və əsası olmayan məlumat. 22. Yeni Azərbaycan (02.03.07) 3-cü prezidentlik müddəti. Təhlil və baxış Yeni siyasət fondu Media- effekt, sifarişli yazı, jurnalist etikası 23. Azadlıq (02.03.07) Kamaləddin Heydərov “Sadval”la hansı işləri görür ? (PKK və Sadval arasında əlaqəni hansı millət vəkili yaradıb ?) Siyasət şöbəsi Media- effekt, əsası olmayan, böhtan xarakterli məlumat 24. SƏS (09.03.07) “Azadlıq” bloku buraxıla bilər. (remarka: Lalə Hacıyeva bu qənaətdədir.) İ.Əliyev Lalə xanımın adından demədiyi ifadələr sitat kimi verilib. Media- effekt, sifarişli yazı, jurnalist etikasının pozulması. 25. SƏS (09.03.07) Fuad Mustafayev Əli Kərimovu sədrlikdən uzaqlaşdırmaq istəyir. Kübra Fuad Mustafayevin adından demədiyi ifadələr sitat kimi verilib. KİV, 10-cu maddə. 26. İki Sahil (07.03.07) İkrah hissi. Rabil Mehtiyev. E. Fətullayev haqda (Xocalı məsələsi) təhqiramiz ifadələrlə və cəzalandırmağa çağırışla xarakterizə olunan yazı. Media- effket, sifarişli yazı. 27. Yeni Müsavat (08.03.07) Cəlal Əliyevin müamması davam edir. Vüqar Media- effekt, əsası olmayan və yoxlanılmamış məlumat 28. Milli YOL (12.03.07) Rusiya agentləri Müsavatı ələ keçirmək istəyirlər. (remarka : İlqar Qasımovla Sülhəddin Əkbər bir yerdə fəaliyyət göstərməti qərara alıdılar) Fərahim KİV 10-cu maddə 29. Səs (13.03.07) Ruspərəst qüvvələr fəallaşıb. (remarka : onlar Müsavatın mitinqinə maliyyə yardımı göstərməyəcəklər.) Kübra KİV 10-cu maddə 30. Səs (14.03.07) Sülhəddin Əkbər Əli Kərimovla anlaşma əldə edib.(remarka: Arif Hacıyev Ali Məclis sədrinin mövqeyini xəyanət hesab edir) Media- effekt, əsası olmayan məlumat 31. Səs (15.03.07) AXCP- Müsavat qarşıdurması genişlənir. (remarka: Arif Hacıyev : “Əli Kərimov siyasi “maşennikdir” ”) F. Bayramzadə Media- effekt, etika 32. Yeni Müsavat (06.03.07) İlham Əliyevə qarşı yeni cəbhə (remarka: Cəlal Əliyev partiya yaradır. Akademik prezident seçkilərində namizlədliyini irəli sürəcək) Etibar Seyidağa Media- effekt, sifarişli yazı 33. Yeni Azərbaycan (28.03.07) Qanun, yoxsa EMSN “təbiət dostlarına” nə mane olur ? Ruhiyyə Hüseynova Media- effekt, sifarişli yazı 34. Realnıy Azerbaydjan (30.07.07) V krasivıx nojnax rjavıe meçi... Eynulla Fətullayev Media- effekt, yoxlanılmamış məlumat. 35. Xaql qəzeti (03.04.07) Mühafizə olunan təbiət ərazilərində qanun tələblərinə dəqiq əməl edilməlidir. Mehdi Mükərrəmoğlu Media- effekt, sifarişli yazı.
Beləliklə, monitorinqin ikinci mərhələsində qeydə alınmış pozuntular aşağıdakı kimidir :
Monitorinqin ikinci mərhələsində qeydə alınmış pozuntuların 23,5 faizi böhtan xarakterli yazılardır və KİV haqda qanunun 10-cu maddəsinə uyğundur. Pozuntuların 20,5 faizini sifarişli yazılar təşkil edir. Ən çox yalan və yaxud yoxlanılmamış informasiyalardır – 35,2 faiz. Jurnalist etikası pozulmuş yazılar – 8,8 faiz, digər media- effekt üslubunda baş vermiş pozuntular – 11,7 faizdir.KİV haqda qanunun 10-cu m. (böhtan xarakterli yazılar) pozulmasında rəsmi və hökümətəyaxın orqanlar üstünlük təşkil edir – 75 faizQalanlarının payına 25 faiz düşür.Pozuntuların başqa maddələrinə (jurnalist etikasının pozulması, yalan və yoxlanılmamış informasiyalar, media- effekt üslubu və digər) görə üstünlüyü müstəqil və müxalifətyönumlü mətbu orqanlar təşkil edir – 53,8 faizRəsmi və hökümətə yaxın orqanlar – 46,1 faiz. | ||||||||||||||
|
© 2007. Nəcəf Nəcəfov Fondu. | ||||||||||||||